Διαλογισμός ή μη διαλογισμός.
Για να πάρετε μια γενική ιδέα, ρίξτε μια ματιά στο: https://en.wikipedia.org/wiki/Meditation
Αυτό που μετράει δεν είναι ο διαλογισμός αλλά αυτό που θέλετε να πετύχετε με τον διαλογισμό. Και αυτό πρέπει να σας είναι πολύ σαφές. Ένας μεγάλος γιόγκι του Θιβέτ ερωτήθηκε να δώσει μια συμβουλή σχετικά με το διαλογισμό που να συνοψίζεται σε μία φράση και είπε: ” όταν διαλογίζεστε πρέπει να ξέρετε πραγματικά τι κάνετε, και γιατί το κάνετε”. Παρακάτω περιγράφεται αρκετά ξεκάθαρα, ο διαλογισμός και ο σκοπός του.
Όπως λέει ο Jamyang Khyentse Chökyi Lodrö στην “Καρδιακή Συμβουλή με λίγα λόγια”:
Αφήστε το σώμα σας να κατασταλάξει, χωρίς να μετακινήστε ή να στρίβετε.
Αφήστε τον λόγο σας να κατασταλάξει, ακολουθώντας τη ροή της αναπνοής.
Αφήστε το πνεύμα σας να κατασταλάξει, χωρίς να ακολουθείτε σκέψεις ή ιδέες.
Ευρύ-χωρα, από βαθιά μέσα σας, να κατασταλάξουν και να χαλαρώσουν με φυσική ευκολία.
Η καθαρή συνειδητοποίηση του αγέννητου dharmakāya
Δεν δημιουργείται από αιτίες ή καταστάσεις, αλλά υφίσταται φυσικά.
Ζωντανή σε πανετοιμότητα, φρέσκια και γυμνά διάφανη,
Απείραχτη από τις σκέψεις του διορώντος (αυτού που αντιλαμβάνεται) και του αντιληπτού,
Ακηλίδωτη από την υποθετική κατανόηση-
Σε αυτή τη φυσική εμπειρία συγκεντρωμένοι, παραμείνετε.
Η «παραμονή», ωστόσο, δεν είναι παρά μια έκφραση –
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κανένας που να παραμένει, ούτε και παραμονή.
Σε αυτό το rigpa-κενό, το ίδιο το πρόσωπο του dharmakāya –
Παραμείνετε ανά πάσα στιγμή, σε αδιάσπαστη αναγνώριση.
Όπως ο Keith Dowman (.net) λέει: ο “στόχος” του διαλογισμού καταργεί τον ίδιο τον διαλογισμό: η πραγματικότητα ή η φύση του πνεύματος ή αλλιώς το υπόβαθρο της ύπαρξης ή όπως αλλιώς επιθυμεί κανείς να εκφράσει την μη δυαδική συνείδηση του τώρα, μπορεί να επισημανθεί με εννέα λεκτικές φόρμουλες.
Πρώτον. δεν έχει κανένα σημείο αναφοράς, κανένα σημείο εκκίνησης και κανένα σκοπό.
Δεύτερον, αναδύεται αυθόρμητα σε μια διαχρονική (άχρονη) στιγμή. Δεν έχει αντικειμενική ύπαρξη.
Τρίτον, είναι η καθολική μας ταυτότητα. ο πραγματικός «εαυτός μας» είναι πανπεριεκτική.
Τέταρτον, είναι η συνειδητότητα του εδώ και του τώρα και ως εκ τούτου, είναι μια διαχρονική (άχρονη) στιγμή και επομένως χωρίς αιτία ή συνθήκη.
Πέμπτον, είναι μη λειτουργική, σε απόλυτη ηρεμία και, ως εκ τούτου, καμία ενέργεια ή τεχνική δεν μπορεί να την προκαλέσει.
Έκτο, είναι πλήρης χαρά, καθαρή ευχαρίστηση, πέρα από την ευδαιμονία.
Έβδομο, είναι μη δυαδικότητα, ενότητα, και ως εκ τούτου αναπόφευκτη.
Όγδοο, είναι μια απεριόριστη σφαίρα στην οποία ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος είναι ένα.
Ένατο, είναι η φυσική απονομή, οικεία στο έπακρο.
Έτσι λοιπόν, ο διαλογισμός δεν είναι απλά «το να κάνεις κάτι», άποψη και πρακτική που ακολουθούν οι οπαδοί της Νέας Εποχής, αλλά το να “υπάρχεις” απλά στην κατάσταση αυτού που είσαι. Ο καθοδηγούμενος διαλογισμός και ο διαλογισμός με σημεία αναφοράς θα πρέπει να εναλλάσσονται μεταξύ “του να κάνεις κάτι” και του να “υπάρχεις”, καθώς ο σκοπός είναι, σε κάποια στιγμή, να μην (χρειάζεται να) «κάνεις» διαλογισμό πλέον και απλά να είσαι. Είναι ένας τρόπος να χρησιμοποιούμε επιδέξια μέσα “κάνοντας κάτι” στη δυαδικότητα που ζούμε, για να μεταβούμε μ’ αυτή την εναλλαγή στη μη δυαδικότητα. Το κομμάτι του “να κάνεις κάτι” πρέπει να στοχεύει στην «απουσία» του νου-πνεύματος, κι όχι να είσαι γεμάτος από νου-πνεύμα επεκτείνοντας το εγώ. Αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο στη Δύση λόγω της υπερβολικής ανάπτυξης του νου-πνεύματος που πρέπει να σιγήσει για να δοθεί χώρος ώστε «το να υπάρχεις» απλά να “προκύψει”. Συχνά ο καθοδηγούμενος διαλογισμός είναι μια «εγωϊκή» πράξη νοητικής εντρύφησης που κρύβεται επιδέξια κάτω από ένα πέπλο νοερής εκδρομής σε έναν κόσμο φαντασίας. Προσέξτε επίσης εκείνους που χρησιμοποιούν προηγμένα εργαλεία οραματισμού πριν να έχουν την εμπειρία του σιωπηλού νου-πνεύματος. Ο οραματισμός θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν κάποιος έχει μια πολύ σαφή εικόνα (συνεπώς, αδιάλειπτη πεποίθηση) ως προς το κατά πού κατευθύνεται, αλλιώς όπως προαναφέρθηκε μπορεί να αυξήσει το εγώ κάποιου χωρίς αυτός καν να το συνειδητοποιεί. Η δράση και η μη δράση αποτελούν φυσικό κομμάτι της ζωής. Η καθημερινή ενεργητική ζωή εναλλάσσεται με στιγμές σιωπής, ηρεμίας, αδράνειας και ύπνου. Επομένως, είτε υπάρχει δραστηριότητα είτε αδράνεια, δεν πρέπει να έχει σημασία, καθώς η βουτιά στην ουσία μας έχει να κάνει με άλλη διάσταση.
Δυστυχώς, ο διαχωρισμός ανάμεσα στη σιωπηλή κατάσταση και τις σκέψεις που εμφανίζονται και σας παρασύρουν μακριά από την κατάσταση σιωπής, έχει γίνει συχνά ο κανόνας στον τρόπο που ασκείται ο διαλογισμός σήμερα. Λοιπόν … καθώς το τραγούδι της βροντής της αλήθειας και το άρθρο «η περιγραφή της συνειδητότητας» υποδηλώνει, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις σκέψεις (ή οτιδήποτε άλλο που βιώνεις) και στην κενή κατάσταση σιωπής. Είναι σαν τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Εάν γνωρίζατε την ιστορία του διαλογισμού, πώς ξεκίνησαν όλα, πώς και γιατί εξελίχθηκε έτσι όπως είναι τώρα (αυτό είναι ένα θέμα ενός ολόκληρου άλλου άρθρου), τότε θα καταλάβετε γιατί δεν λειτουργεί τόσο καλά όπως θάπρεπε. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, αν η τεχνική Vippasana που ασκείται από τους Βουδιστές ήταν τόσο επιτυχημένη όσο ισχυρίζονται πως είναι, γιατί χάθηκε στην Ινδία εδώ και αιώνες και αναγκάστηκε να αναβιώσει τώρα; Δεν νομίζετε πως καθώς όλες οι θρησκείες έχουν εκφυλιστεί και όλα έρχονται σε μας παραμορφωμένα από το παρελθόν, ο διαλογισμός διέφυγε από τη φυσική πτωτική πορεία;
Ποιο είναι λοιπόν το επίκεντρο του διαλογισμού σήμερα; Να παρατηρούμε τα πάντα αφ’ υψηλού; Λοιπόν … Στο τραγούδι και στο άλλο άρθρο αναφέρεται πως δεν υπάρχει καν παρατηρητής. Υπάρχει μόνο συνειδητότητα και κανείς που «γνωρίζει». Αν ανοιχτείτε σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα, το να κάνετε διαλογισμό ή όχι δεν έχει σημασία, δεν χρειάζεται καν να «διαλογίζεστε». Η δράση και η μη δράση πρέπει να συγχωνευθούν, η δραστηριότητα και η διακοπή της δραστηριότητας είναι μέρος της ζωής. Είναι φυσικά αναμειγμένα, δεν χρειάζεται να τα διαχωρίζουμε τεχνητά. Ο διαλογισμός δεν πρέπει να γίνεται όπως το πρωινό φαγητό που τρώτε επειδή ήρθε η ώρα να φάτε ακόμα κι αν δεν είστε πεινασμένοι. Το να υιοθετήσετε ένα πρότυπο με εξαναγκασμό δεν λειτουργεί, ούτε καν στην αρχή, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι πως πρέπει κάποιος να αναγκάσει τον εαυτό του αρχικά για να δημιουργήσει μια συνήθεια. Στην αρχή θα πρέπει να συμβεί επειδή έχετε μέσα σας μια ώθηση, ένα κίνητρο να οργανώσετε τη ζωή σας διαμορφώνοντας χώρο (στο πρόγραμμα της μέρας και σε κάποιο σημείο) για διαλογισμό, έτσι ώστε απλά να «συμβαίνει». Δεν εμπλέκεται ζόρι. Όχι διανοητικός συλλογισμός που σας πείθει. Ούτε να εισέρχεστε σε βαθιές καταστάσεις χαλάρωσης με κάποια λεπτή προσδοκία να συμβεί κάτι. Απ’ αυτό σίγουρα μπορείτε να αποκομίσετε κάποιο όφελος, μιλάμε όμως για κάτι που το ξεπερνά αυτό. Μην πέσετε στο λάθος να διαχωρίζετε τη σιωπή από τις σκέψεις, παίζοντας ένα νοητικό παιχνίδι δημιουργώντας έναν παρατηρητή ενός αντικειμένου διαλογισμού (αναπνοή κ.λπ.) και καθώς η προσοχή σας παρασύρεται μακριά, να την επαναφέρετε στο αντικείμενο. Πρέπει να έχει ξυπνήσει βαθιά μέσα σας μια θέση, όπου αν μηχανεύεστε κάποιον διαλογισμό, αυτός πάντα να στοχεύει στο αμηχάνευτο, διότι αυτός είναι ο απώτερος στόχος σας. Ένα λάθος που γίνεται στον διαλογισμό της Βιπάσσανα και όχι μόνο, είναι πως στρέφουν την προσοχή από πάνω μέχρι κάτω στο σώμα παρατηρώντας αισθήσεις, παρορμήσεις, συναισθήματα, πόνους, σκέψεις κλπ.,και καταλήγουν να αναπτύξουν ένα είδος αποστασιοποίησης που επειδή γίνεται συνήθως με τεχνητό τρόπο όπου έχει αναλάβει το εγώ τα ηνία, τους βυθίζει σε άμορφα επίπεδα και τους κάνει να πιστεύουν πως αυτό είναι ένα είδος Νιρβάνα. Απορροφημένοι σ’ αυτό το άμορφο πεδίο, αποδέχονται και επιτρέπουν σε όλα τα στραβά τους να παραμείνουν μέσα τους αντί να κάνουν κάτι για να τα ξεφορτωθούν. Το πολυμήχανο εγώ βρίσκει άπειρους τρόπους για να διαιωνίζεται κι έτσι για να διατηρήσουν την πλάνη τους, δημιουργούν με τον νου τους συσχετισμούς με όλες τις πτυχές της Διδασκαλίας πλάθοντας μια φανταστική ερμηνεία που εγκρίνει την άμορφη απορρόφησή τους σ’ αυτή την κατάσταση.
Διαχωρισμένοι από την πρωταρχική τους φύση, οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να προχωρούν με το εγώ τους πολύ μακριά. Και όσο περισσότερο αυξάνεται το εγώ τους (κι όχι η πνευματική πρόοδος όπως λένε κάποιοι), τόσο μεγαλώνει η σκιά που πέφτει πίσω τους.
Από την άποψη της αμεσότητας: μέσα στον περιορισμό κρύβεται το απεριόριστο. Όταν εκτίθεται στο φως δεν είναι πλέον κρυμμένος και ο περιορισμός γίνεται απεριόριστος. Από την άποψη του χρόνου στην καθοδική πορεία της εξέλιξης: Αμέσως μετά τη στιγμή που ξεκίνησε η άγνοια της αληθινής μας φύσης, ήμασταν ακόμα αγνά ημι-αιθερικά όντα, που εξακολουθούσαν να κατέχουν κάποιο ποσοστό από την αρχική καθαρότητα. Με το πέρασμα του χρόνου τελικά την χάσαμε, αλλά όχι εντελώς. Εξακολουθεί να υπάρχει σ’ εμάς σε μια αδρανή κατάσταση και ξυπνά όταν εστιαζόμαστε εσωτερικά όπως όταν κάνουμε διαλογισμό, αλλά αν αυτό είναι προϊόν προσανατολισμένης προσπάθειας με «στόχο», δεν επιστρέφουμε αρκετά πίσω πριν από τη στιγμή που ξεκίνησε η άγνοια. Ξυπνάμε αναμνήσεις από εκείνες τις ωραίες άμορφες καταστάσεις που υπήρξαμε στο παρελθόν, πιστεύουμε πως αυτός είναι ο στόχος (μας αρέσουν και γι αυτό κολλάμε σ’ αυτές) και σταματάμε εκεί. Λόγω του ότι δεν είναι φυσικό καθώς επιτυγχάνεται με λεπτή προσπάθεια, πρέπει να αγωνιστούμε για να το διατηρήσουμε και στην πορεία αντιμετωπίσουμε κάθε είδους προκλήσεις. Ένας αγώνας μεταξύ καλού και κακού, υψηλού και χαμηλού, εκείνων των υψηλών επιπέδων και της επακόλουθης πτώσης, κλπ.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο διαλογισμός μας γίνεται μ’ ένα λεπτό εγώ. Όντας γεμάτοι με εγώ, δεν δημιουργούμε χώρο για να ανατείλει η μη εγωική κατάσταση, πριν ξεκινήσει η άγνοια. Μη εγωική κατάσταση σημαίνει πως δεν υπάρχει κανένας στο σπίτι, κανείς που να ρωτάει ποιος είμαι εγώ, κανένας παρατηρητής. Έτσι, δεν υπάρχει κανείς που να διαλογίζεται και δεν υπάρχει κανένας που να προσκολλιέται στα λαμπρά αισθήματα της αγάπης, της ευδαιμονίας, της διαύγειας, της κενότητας κλπ. Αυτά τα επίπεδα είναι σαν τα κύματα στον ωκεανό των άπειρων δυνατοτήτων που ανυψώνονται και αναλύονται στον ωκεανό. Το να τα καβαλήσει κανείς, αυτό είναι έξτρα. Δεν χρειάζεται. Είναι το εγώ μας που κολλάει σ’ αυτά και θέλει να επαναλάβει την εμπειρία κάποιων λίγων μόνο κυμάτων, ενώ εάν συγχωνευτούμε στον ωκεανό γινόμαστε ο ωκεανός και το άπειρο των κυμάτων. Αν έχουμε ενστερνιστεί ένα μονοπάτι αγάπης, το εγώ είναι αυτό που θρέφει ξανά και ξανά την εμπειρία μιας καρδιάς που αιμορραγεί (με δήθεν αγάπη), διαχωρίζοντας τον εαυτό του στα δύο σε υψηλό και χαμηλό όπου χαμηλό θεωρείται ό,τι φέρνει κάποιον μακριά από το υψηλό. Και ζει κανείς σε μια συνεχή σύγκρουση νομίζοντας πως έτσι συμβαίνει η εσωτερική πρόοδος.
Πολλοί ζουν μια εξωστρεφή ζωή, κολλημένοι σε μια εξωτερική περιβαλλοντική συνείδηση, κι έτσι όταν διαλογίζονται με αυτό το είδος εξωστρέφειας, δεν μπορούν να προκαλέσουν μια ουσιαστική αλλαγή στον εαυτό τους. Το εγρηγορό του διαλογισμού (μια ανθρωπογενής αιθερική δημιουργία που μπορεί να αποκτήσει σάρκα και οστά όταν εκατοντάδες και εκατομμύρια πιστών επενδύουν την ενέργειά τους σε αυτήν, μια προβολή στο μορφογενετικό πεδίο που γίνεται οντότητα) πολλών σχολών και παραδόσεων είναι σαν φτιαχτά πεδία ανάπαυσης όπου τίποτα δεν συμβαίνει πέρα από το να γίνονται “απόκτημα”, ένα τρόπαιο για το λεπτοφυές εγώ μας. Χρειάζεται πραγματικά μια ιδιαίτερη προδιάθεση για να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς μας, να κατανοήσουμε την πραγματικότητα του εαυτού μας, των άλλων και όλων των φαινομένων κι έτσι να μπορέσουν να προκληθούν αλλαγές μέσα μας. Είναι σαν την πείνα. Δεν γίνεται να πεινάσεις με το ζόρι. Είτε πεινάς είτε δεν πεινάς. Είτε έχετε μια πραγματική επιθυμία να μετουσιώσετε τους περιορισμούς (του εαυτού και τελικά όλης της πλάσης) και να κάνετε αυτό που είναι να γίνει, είτε όχι. Είτε παθαίνετε «κόπωση» από τα παιχνίδια του εγώ σας και σταματάτε, είτε όχι. Η στιγμή της “κόπωσης” έρχεται από μόνη της, δεν μπορεί να σας έρθει με εξαναγκασμό. Και αυτό μπορεί να συμβεί μετά από χρόνια ή αιώνες.
